Yumurtalık Kanseri (Over Tümörleri)

Yumurtalık kanseri, kadınlarda görülen kanserler içinde meme ve endometrium (rahim içi dokusu) kanserlerinden sonra görülme sıklığı açısından üçüncü sıradadır. Ortalama görülme yaşı 60 dır. 45 yaşından sonra görülme olasılığı artar. 75-79 yaş arası en sık görüldüğü yaş aralığıdır. Erken teşhis için tanı metodları ne yazık ki yeterli olmamakta ve hastalık geç dönemde yakalanmaktadır.

Yumurtalık Kanseri (Over Tümörleri)

• Epitelyal tümörler
• Germ hücreli tümörler
• Gonadal stromal tümörler
• Mezenşimal tümörler
• Metastatik tümörler

olarak sınıflandırılabilinir.

Sebep olan faktörleri üç ana başlıkta inceleyebiliriz:

Üretkenlik ile ilgili faktörler

Hiç doğum yapmamış kadınlar daha yüksek riske sahiptir. Doğum yapanlarda risk azaldığı gibi, her gebelik riski biraz daha azaltır. 1 yıldan uzun süre, infertilite (kısırlık) tedavisi görenlerde riskin biraz arttığı buna karşılık doğum kontrol hapı kullananlarda ise riskin bariz bir şekilde azaldığı görülmüştür.

Genetik faktörler

• Over tümörlerinin % 5 ten azı aileseldir.
• Alan spesifik kanser ( sadece over kanseri )
• Meme – over kanseri sendromu
• Lynch tip II ailesel  kanser sendromu (kolorectal kanser, endometrial ve over kanserini içerir)

Ailesel olanlar 40 yaşlarında veya daha erken ortaya çıkar. Bu yüzden riskli hastalar genç yaştan itibaren yakın takip edilmelidir. Bu kişilerde koruyucu olarak overlerinin çıkarılmasını önerenler de vardır!

Çevresel faktörler

Toksik maddelere maruz kalma. Sosyoekonomik durumu yüksek olanlarda daha sık görülmektedir

Yumurtalık kanseri (Over kanseri) spesifik bir bulgusu yoktur. Daha çok sindirim sisteminin tutulmasına bağlı şikayetlerle ortaya çıkar.Çünkü en sık gastrointestinal sisteme yayılım gösterir.

Doğum kontrol hapı kullanmayan kadınlardaki tek taraflı kistik, hareketli ve10 cm den küçük kitlelerin iyi huylu olma ihtimali yüksektir. (Fonksiyonel kist) Ultrasonla kistin boyutu ve iç yapısı dikkatlice incelendikten sonra 4- 6 hafta gözlenir. Gerekirse doğum kontrol hapı verilir. Çoğu bu sürenin sonunda kaybolur. Kanser şüphesi yoksa kistler sık aralıklarla takip edilir.

Birçok fonksiyonel yumurtalık kisti birkaç ay içinde kendiliğinden geriler. Ancak üretken çağda 6 cm den büyük veya menopoz sonrası dönemde herhangi bir boyutta kalıcı kistler ve kitlelerde mutlaka over kanseri düşünülmelidir.

Kistlerin takibinde ya da kanser olup olmadığını araştırırken sık kullanılan yöntemlerden biri renkli doppler ultrason,  diğeri de kanda tümör markerlarına bakmaktır. Doppler US  kanserli dokuda meydana gelen anormal damarlanmayı gösterdiği için over kanseri teşhis ihtimalini yükseltir. Tümör markerlarından  Ca-125 ve AFP hem tanı koyma aşamasında hem de ameliyat sonrası takipte son derece önemlidir.

Over tümörlerinde hasta ameliyata alınmadan önce tüm batın ultrasonu, akciğer grafisi,  pelvik MR, IVP, karaciğer fonksiyon testleri, gerekirse gastroskopi ve kolonoskopi yapılmalıdır.

FİGO sistemine göre over kanserleri 4 evreye ayrılır:

Evre I:

I a: Tümör tek yumurtalıkta

I b:Her iki yumurtalıkta

I c: Tümör tek veya çift taraflı ama karın sıvısında kanser hücreleri (+)

Evre II:

II a: Rahim ve tüplere yayılım

II b: Diğer pelvik dokulara yayılım

II c: II a ve b olgularına ilave olarak karın sıvısında pozitif kanser hücresi

Evre III: Lenf bezleri ve yüzeyel karaciğer yayılımı

III a: Karın içinde mikroskopik yayılım

III b: Karın içinde 2 cm den küçük yayılım

III c: Karın içinde 2 cm den büyük yayılım

Evre IV: Uzak organ yayılımı

Yumurtalık kanseri (Over kanseri) tedavisi

Tümör kitlesinin mümkün olduğunca çıkarılmasını içerir. Kemoterapiye, ameliyatı takiben en kısa sürede başlanmalıdır. Kemoterapi bittikten sonra gerekirse second look denilen ikinci kere karnın açılıp kalan tümör dokularının çıkarılması işlemi yapılmalıdır.

İyi huylu germ hücreli tümörler

Kistik Teratom (Dermoid kist)

Germ hücreli tümörlerin % 95’ni oluştururlar. Over tümörlerinin % 10- 20 sidir. Ortalama 30 yaş civarında görülür. % 15- 25 vakada çift taraflıdır. % 10 oranında gebelikte görülür. Karında şişlik ve ağrı yapar. Kistin içinde yağ , tırnak, diş gibi germ hücrelerinden köken alan yapılar mevcuttur. % 1- 2 oranında kanserleşebilirler.

Stroma Overi

Bir teratomun % 50 den fazlası tiroid dokusu tarafından oluşuyorsa buna stroma overi denir. Hastaların % 5 de hipertiroidi bulguları gözlenir.